Zamki i warownie Rosji

W czasach średniowiecza, kiedy to na terenie Europy masowo powstawały ufortyfikowane rezydencje feudałów – zamki, na ziemiach starożytnej Rusi wznoszono specjalne obiekty obronne – Kremle. Tego typu obwarowania nierozerwalnie wiązały się z życiem miasta, a na ich terytorium znajdowały się nie tylko fortyfikacje wojskowe, ale i obiekty kulturowe (świątynie, klasztory) oraz domy mieszkalne. Co więcej, status miasta w starożytnej Rusi otrzymywały tylko te osady, które posiadały własny Kreml. Wiele Kremli tej epoki stanowiło ważne centrum polityczne, kulturowe i handlowe, lecz do dnia dzisiejszego spośród setek tego typu wielkich i małych obiektów pozostało zaledwie 15 kamiennych budowli w Moskwie, Nowogrodzie Wielkim, Pskowie, Tule, Kazaniu, Suzdalu, Rostowie oraz innych rosyjskich miastach. Kolejnym typem obiektów obronnych Rusi 15-17 wieku były dobrze ufortyfikowane klasztory, posiadające mury obronne oraz baszty: Monaster Pskowsko-Pieczerski, Monastyr Sołowiecki, Monaster Przemienienia Pańskiego w Jarosławiu i wiele innych. Na północno-zachodnich granicach Rosji również uchowało się kilka warowni powstałych za sprawą Szwedów oraz rycerzy Zakonu Krzyżackiego w czasach walki o te ziemie: Zamek w Wyborgu, Zamek w Tapiewie, Twierdza Szlisselburska (zwana Orzeszkiem). Do listy obiektów będących ucieleśnieniem najlepszych tradycji architektury europejskiej niewątpliwie zalicza się także Zamek Michajłowski, Twierdza Petropawłowska oraz Zamek Szeremietiewa, które powstały w czasach Imperium Rosyjskiego.