
Baszta Giedymina (Zamek Górny w Wilnie)
W najwyższym punkcie Wilna, na Górze Giedymina, znajdują się ruiny Zamku Górnego, będącego w czasach średniowiecza politycznym centrum Wielkiego Księstwa Litewskiego. Konkurowanie z krzyżowcami, późniejsze wojny z sąsiednimi państwami i okrutny czas nie pozostawiły tej budowli żadnej szansy na przetrwanie. Jednakże jeden z jej obiektów – Baszta Giedymina – wbrew wszystkiemu ocalał i na przestrzeni wieków pozyskał nowe znaczenie dla kraju, stając się symbolem narodowego odrodzenia.
Historia Zamku Górnego i Baszty Giedymina
Wśród stosunkowo równinnych krajobrazów Wilna i jego okolic nieoczekiwanie pojawia się góra, nosząca obecnie imię Giedymina, założyciela dynastii Wielkich Książąt Litewskich. Ten naturalny podarunek z dawien dawna wykorzystywany był jako idealny strategiczny punkt pod budowę umocnień. Według badań archeologicznych jeszcze w 9 stuleciu na wzniesieniu tym istniał pewien drewniany obiekt, będący punktem obronnym osady wzniesionej u podnóża góry przez słowiańskie plemię Krywiczów. W latach panowania Giedymina Wilno po raz pierwszy pojawia się na kartach dokumentu historycznego z 1323 roku jako Wilno, а także jako stolica Wielkiego Księstwa Litewskiego. Zgodnie z legendą, Giedymin, polujący w tych okolicach, miał wieszczy sen – wilk w zbroi wyjący do księżyca. W związku z tym książę podjął decyzję by założyć tu miasto, do którego zostanie przeniesiona stolica ze Starych Troków. (więcej w sekcji historia)
Co można zobaczyć?
Obecnie kompleks Zamku Górnego na górze Giedymina cieszy się ogromną popularnością wśród turystów, a powodów ku temu jest kilka. Po pierwsze, najbardziej wyróżniająca się część zamku – Baszta Giedymina z powiewającą na szczycie narodową flagą już dawno stała się prawdziwym symbolem kraju. Po drugie, za murami baszty mieszczą się różnorakie wystawy i ekspozycje, które pozwalają w sposób szczegółowy zatopić się w bogatej historii Wilna i jego okolic. Po trzecie, ze szczytu wzgórza rozpościerają się zapierające dech w piersi widoki na historyczne centrum litewskiej stolicy. Dojść do Baszty Giedymina można pieszo (po wybrukowanej dróżce-serpentynie od Pałacu Władców) lub dojechać kolejką (stacja na dziedzińcu Muzeum Narodowego, niedaleko Nabrzeża). Pierwszego dnia każdego nowego roku na terytorium Zamku Górnego można podziwiać uroczystą ceremonię wywieszenia na syczcie Baszty Giedymina flagi Litwy, dokonywaną przez wartę honorową na cześć pamiętnych wydarzeń 1919 roku, kiedy to nad miastem po raz pierwszy zawisła flaga narodowa.
Odrestaurowana Baszta Giedymina jest najbardziej godnym uwagi obiektem Zamku Górnego, choć w ostatnich latach zauważa się rozwój prac renowacyjnych również i w stosunku do pozostałych ruin kompleksu: wieży południowej, fragmentów muru obronnego, bramy strażniczej oraz innych obiektów historycznych. Wzniesiona z czerwonej cegły i tłucznia trzykondygnacyjna Baszta Giedymina ma kształt ośmiokąta i osiąga wysokość 20 metrów. W latach 1930 została pozbawiona drewnianej nadbudówki z 19 wieku i pozyskała swą trzecią kondygnację, jak również taras widokowy na samym szczycie. Począwszy od lat 1960 za jej murami mieści się jeden z oddziałów Muzeum Narodowego, w ekspozycjach którego można obecnie podziwiać wystawy zarówno o tematyce historycznej, jak i tej dotyczącej odzyskania niepodległości współczesnej Litwy. Można tu poznać szczegółową historię samego zamku, zobaczyć makiety przedstawiające jego oblicze na przestrzeni równych epok, kolekcję broni, zbroi rycerskich oraz inne, równie ciekawe atrybuty.
Zamek Górny można zwiedzać:
codziennie – od godziny 07:00 do 21:00;
Basztę Giedymina można zwiedzać:
codziennie – od godziny 10:00 do 21:00.