Aplikacja Castles.today jest gotowa dla Ciebie
Cytadela w Irbilu
Mury Cytadeli w Irbilu, która od bardzo wielu wieków dominuje nad jednoimiennym starym miastem, były budowane, niszczone i ponownie odbudowywane na przestrzeni wielu epok. Tętniło tu życie jeszcze w czasach starożytnych Sumerów i Asyryjczyków, tu rywalizowali o władzę perscy Szachowie i bagdadzcy Kalifowie, tutaj zwycięsko maszerowały wojska Aleksandra Macedońskiego, а po upływie tysiąca lat dokonywali niszczycielskich najazdów mongolscy żołnierze Timura Chromego. Obecnie twierdza w Irbilu wciąż jest żywym miastem i stanowi historyczne oraz architektoniczne mienie stolicy irackiego Kurdystanu.
Oczywistym jest, że jedno z najstarszych na planecie miast, w którym nieprzerwanie mieszkali ludzie od przykładowo 5-go tysiąclecia p.n.e., posiada obszerną i bogatą w wydarzenia historię, która ściśle wiąże się z miejską cytadelą – ufortyfikowanym miastem górującym na szczycie wzgórza, pisemne wzmianki na temat którego po raz pierwszy pojawiają się pod nazwą «Irbilum» w latach 2300 p.n.e. na glinianych tabliczkach, będących własnością pałacowych archiwów starożytnego cesarstwa Ebla. W tym okresie miasto było częścią imperium akadyjskiego, jednoczącego pod swą władzą ziemie Sumerów i Semitów. W późniejszym czasie sumeryjski król Szulgi z III dynastii z Ur zdobył i rozgromił miasto, lecz za czasów jego następcy, Amar-Suena, Irbil odbudowano i uczyniono ważną częścią imperium Sumerów. W latach 1770 p.n.e. władca Górnej Mezopotamii Szamszi-Adad I podbił miasto i umieścił swój garnizon za murami cytadeli, którą zaczęto wykorzystywać w charakterze bazy wojskowej w czasie regularnych wypraw na podbój Wschodu. (więcej w sekcji historia)
Co można zobaczyć?
Cytadela w Irbilu, pomimo swego znacznego wieku, wciąż jest zamieszkanym miejscem, traktowanym jako dom przez ponad 1,5 tysiąca osób. W czasie ostatniej potężnej kilkuletniej renowacji, mającej miejsce w latach 2000, wszyscy mieszkańcy zostali na pewien czas przesiedleni poza mury, i tylko jednej rodzinie pozwolono zostać. Było to zamierzone działanie, by cytadela nie utraciła statusu jednego z najstarszych zaludnionych obszarów na świecie. Labirynt ulic i wąskich zaułków czeka na turystów przekraczających główną Południową Bramę zamku. Znajdujące się na szczycie Górne miasto przez wiele wieków było chronione przez zewnętrzne mury, lecz przyglądając się dokładniej okazuje się, że ta nieprzerwana ściana utworzona jest z domów mieszkalnych. Około 100 domów powstało po obwodzie górskiego szczytu tak blisko siebie, że tworzyły one zamknięty obronny łańcuch. Wrażenie umocnień tworzy także i system przyporowy, który chroni mury przed zniszczeniem w przypadku osiadania gruntu.
Kształt cytadeli uwarunkowany jest przez krajobraz – powtarza on owalną powierzchnię górskiego szczytu i zajmuje terytorium 430 na 340 metrów. Od dawna górne miasto było hierarchicznie podzielone na dzielnice: Saray, gdzie osiedlali się bogaci i wpływowi mieszkańcy; Takya, w której zamieszkiwali derwisze i sufiowie; Tophane, zaludniana przez rzemieślników i rolników. Wąskie uliczki, które tradycyjnie powstawały o takiej szerokości by można było przejechać na ośle, prowadzą od Bramy Głównej na wewnętrzne podwórza starych domów. Wiele domów z okresu późnoosmańskiego jest dawno porzuconych, lecz mimo to zachowały one jeszcze resztki niegdysiejszego majestatu. Do tego typu obiektów można zaliczyć dom szejka Jameela Effendy, w którym turyści mogą zobaczyć ogromną wewnętrzną przestrzeń z fontanną w centrum wybrukowanego dziedzińca oraz łukowe galerie krytych przejść, otaczających dziedziniec z trzech stron. Ekspozycje Kurdyjskiego Muzeum Tekstyliów znajdują się w odrestaurowanym domu Hashima Chalabiego, w którym przedstawiono obszerną kolekcję dywanów i innych wyrobów wykonanych przez okolicznych rzemieślników.
Cytadelę w Irbilu można zwiedzać:
codziennie – od godziny 09:00 do 19:00.
